形態特徵
莖
根狀莖不明顯。假鱗莖細圓柱形,長1-3厘米,粗3-5毫米,具3-6枚葉,無明顯的假莖。葉
葉在花期全部展開,橢圓形至卵狀橢圓形,形似澤瀉葉,通常長10-14厘米,最長可達20厘米,寬4-10厘米,先端急尖或銳尖,基部楔形或圓形並收狹為柄,邊緣稍波狀,兩面無毛,有時背面疏被短毛;葉柄纖細,比葉片長或短,長6-20厘米或更長,粗約4毫米。花
花葶1-2個,從葉腋抽出,直立,纖細,約與葉等長,密被短柔毛,在花序之下具1-2枚鞘和苞片狀的葉;鞘筒狀,長1-1.5厘米;總狀花序長3-4厘米,具3至10餘朵花;花苞片宿存,草質,稍外彎,寬卵狀披針形,長5-10毫米,基部寬4-7毫米,先端漸尖或稍鈍,邊緣波狀;花梗和子房長達2厘米,被短柔毛;
花白色或有時帶淺紫堇色;萼片近相似,近倒卵形,長約1厘米,中部以上寬6毫米,先端稍鈍,具5條脈,僅中央3脈較明顯,背面被黑褐色糙伏毛;花瓣近菱形,長8毫米,中部寬4毫米,先端鈍,基部收狹,具3條脈,無毛;唇瓣基部與整個蕊柱翅合生,比萼片大,向前伸展,3深裂;側裂片線形或狹長圓形,長約8毫米,寬約2毫米,先端圓形,兩側裂片之間具數個瘤狀的附屬物和密被灰色長毛;
中裂片扇形,比側裂片大得多,先端近截形,深2裂(裂口深為中裂片長的2/5),近先端處寬約1厘米,基部收狹為爪,無毛;距圓筒形,纖細,勁直,與子房近平行,長約1厘米,無毛;蕊柱長約3毫米,上端稍擴大,無毛;蕊喙2裂,裂片近長圓形,長1.2毫米,寬約0.5毫米,先端近截形;藥帽在前端收狹,先端截形;花粉團卵球形,近等大,長約2毫米。
花期
花期6-7月。產地分布
產台灣(五指山、插天山)、湖北(秭歸、神農架地區)、四川(敘永、峨眉山、屏山、合江、南川、筠連、琪縣、雲陽)、雲南(西疇、屏邊、西雙版納、景東、滄源、思茅、怒江流域)和西藏東南部(墨脫)。生於海拔800-1700米的常綠闊葉林下。也分布於錫金、印度東北部、越南、日本。模式標本采自錫金。相關的種
與“澤瀉蝦脊蘭 Calanthe alismifolia Lindl.”相關的種有:白花長距蝦脊蘭Calanthe albolongicalcarata S. S. Ying
流蘇蝦脊蘭Calanthe alpina Hook.f. ex Lindl.
弧距蝦脊蘭Calanthe arcuata Rolfe
弧距蝦脊蘭 (原變種)Calanthe arcuata Rolfe var. arcuata
短葉蝦脊蘭 (變種)Calanthe arcuata Rolfe var. brevifolia Z. H. Tsi
銀帶蝦脊蘭Calanthe argenteostriata C. Z. Tang & S. J. Cheng
台灣蝦脊蘭Calanthe arisanensis Hayata
翹距蝦脊蘭Calanthe aristulifera Rchb.f.
二裂蝦脊蘭Calanthe biloba Lindl.
腎唇蝦脊蘭Calanthe brevicornu Lindl.
劍葉蝦脊蘭Calanthe davidii Franch.
少花蝦脊蘭Calanthe delavayi Finet
蝦脊蘭Calanthe discolor Lindl.
天全蝦脊蘭Calanthe ecarinata Rolfe ex Hemsl.
峨眉蝦脊蘭Calanthe emeishanica K. Y. Lang & Z. H. Tsi
天府蝦脊蘭Calanthe fargesii Finet
鉤距蝦脊蘭Calanthe graciliflora Hayata
鉤距蝦脊蘭(原變種)Calanthe graciliflora Hayata var. graciliflora
雪峰蝦脊蘭(變種)Calanthe graciliflora Hayata var. xuefengensis Z. H. Tsi.
通麥蝦脊蘭Calanthe griffithii Lindl.
叉唇蝦脊蘭Calanthe hancockii Rolfe
疏花蝦脊蘭Calanthe henryi Rolfe
西南蝦脊蘭Calanthe herbacea Lindl.
樂昌蝦脊蘭Calanthe lechangensis Z. H. Tsi & T. Tang
開唇蝦脊蘭Calanthe limprichtii Schltr.
細花蝦脊蘭Calanthe mannii Hook.f.
墨脫蝦脊蘭Calanthe metoensis Z. H. Tsi & K. Y. Lang
南昆蝦脊蘭Calanthe nankunensis Z. H. Tsi
戟形蝦脊蘭Calanthe nipponica Makino
香花蝦脊蘭Calanthe odora Griff.
圓唇蝦脊蘭Calanthe petelotiana Gagnep.
車前蝦脊蘭Calanthe plantaginea Lindl.
瀘水車前蝦脊蘭 (變種)Calanthe plantaginea Lindl. var. lushuiensis K. Y. Lang & Z. H. Tsi
車前蝦脊蘭(原變種)Calanthe plantaginea Lindl. var. plantaginea
鐮萼蝦脊蘭Calanthe puberula Lindl.
反瓣蝦脊蘭Calanthe reflexa Maxim.
囊爪蝦脊蘭Calanthe sacculata Schltr.
囊爪蝦脊蘭(原變種)Calanthe sacculata Schltr. var. sacculata
城口蝦脊蘭(變種)Calanthe sacculata Schltr. var. tchenkeoutinensis T. Tang & F. T. Wang
大黃花蝦脊蘭Calanthe sieboldii Decne. ex Regel
匙瓣蝦脊蘭Calanthe simplex Seidenf.
中華蝦脊蘭Calanthe sinica Z. H. Tsi
長距蝦脊蘭Calanthe sylvatica (Thou.) Lindl.
三棱蝦脊蘭Calanthe tricarinata Lindl.
裂距蝦脊蘭Calanthe trifida T. Tang & F. T. Wang
三褶蝦脊蘭Calanthe triplicata (Willem.) Ames
無距蝦脊蘭Calanthe tsoongiana T. Tang & F. T. Wang
貴州蝦脊蘭 (變種)Calanthe tsoongiana T. Tang & F. T. Wang var. guizhouensis Z. H. Tsi
無距蝦脊蘭(原變種)Calanthe tsoongiana T. Tang & F. T. Wang var. tsoongiana
四川蝦脊蘭Calanthe whiteana King & Pantl.
峨邊蝦脊蘭Calanthe yuana T. Tang & F. T. Wang