歷史沿革
僧伽羅語屬於印歐語系印度語族，最初是印度的一種方言，4世紀以後才獨立發展。最早的字母是婆羅米字母，7-8世紀發展為現在的僧伽羅字母。僧伽羅語有36個字母，加上用來拼寫梵語的18個字母，總計54個。書寫順序是從左到右。
僧伽羅語形成於印度－雅利安人進入斯里蘭卡島的時期（公元前6世紀）。公元前3世紀,佛教傳到島上,僧伽羅語得到了豐富和發展。最初階段的僧伽羅語和普拉克利特語（古印度通俗語）相近,公元4世紀後才脫離古印度通俗語而獨立發展。僧伽羅語在13世紀進入近代階段。13世紀寫成的一部語法書《希達特桑格沃》為僧伽羅語語法奠定了基礎。僧伽羅語在發展過程中，受巴利語、梵語及泰米爾語的影響很深。有豐富的佛教文獻。
僧伽羅語最早的文字是婆羅米字母，到7～8世紀才逐漸演變為僧伽羅體，一直沿用至今，自左而右書寫。這種環形的僧伽羅體和印度南部達羅毗荼諸語言的字母近似。已發現的最早文字是公元前3世紀的石刻銘文。純僧伽羅字母共36個，加上18個表示梵語語音的字母，總計54個。
僧伽羅語的發展過程中，受梵語、巴利語的影響很深；近代以來又從葡萄牙語、荷蘭語、尤其是英語中吸取了大量的借詞，使之更加豐富和完善。
分布地區
僧伽羅語的人口約1300多萬人，絕大部分在斯里蘭卡（約1100萬人）。此外，在阿拉伯聯合酋長國、加拿大、馬爾地夫、新加坡和泰國也有部分人說僧伽羅語（約200萬人）。
語言分類
拼讀系統
僧伽羅語 僧伽羅語有16個元音，38個輔音。它是一種屈折型語言。名詞有性、數、格(9個格)的變化;動詞有時、態、體的變化，動詞原形都以navā結尾。僧伽羅語中有很大一部分巴利語和梵語詞語。16～18世紀，從葡萄牙語和荷蘭語中吸收了一些詞語，19世紀以來又從英語中吸收了大量詞語。元音分長短，輔音分清濁、送氣與不送氣， 也沒有聲調的變化。現代僧伽羅語的口頭語和書面語有非常明顯的區別。
動詞時態變化(11種)
過態、過去態、過來態、一般態、正態、一般來態、來去態、來來態、人稱態、無時態
態
語言文字
類型：元音附著字母（syllabic alphabet）
寫作方向：左到右。
當它們出現在一個音節的開頭時，元音被寫作獨立的字母。
僧伽羅字母的多輔音複合字母，只用於書寫梵語及巴利語。
元音 
輔音 
數字 語言方言
僧伽羅語基本上沒有方言，古代馬爾地夫的語言可以看作是古僧伽羅語的一種方言，但後來這種方言發展成為一種獨立的語言──迪維希語。在現代僧伽羅語中，英語借詞有不斷增多的趨勢。但英語中有個別詞語源自僧伽羅語，如tourmaline(電氣石)、beriberi（腳氣病）等。
僧伽羅語日常用語
| 英語 | 僧伽羅語 |
| Welcome | සාදරයෙන් පිලිගන්නවා(sadarayen piligannawa) |
| Hello (General greeting) | ආයුඛෝවන්(āyubūvan) හලෝ (halō) |
| How are you? | කොහොමද?(kohomadha?) කොහොමද සැප සනිප?(kohomadha saepa sanīpa?) සැප සනීප කොහොමද?(saepa sanīpa kohomadha?) |
| Reply to 'How are you?' | හොඳින් ඉන්නවා(hondhin innavā) ඉස්තුති මම හොදින් ඉන්නව(istuti mama hodin innava) |
| Long time no see | හුග කාලෙකින් දක්කෙ(huga kālekin dakke) |
| What's your name? | ඔයාගේ නම මොකක්ද(oyāgē nama mokakda?) |
| My name is ... | මගේ නම ...(magē nama ...) |
| Where are you from? | ඔබ කොහෙන්ද?(oba kohendha?) |
| I'm from ... | මම ... වෙන්/යෙන්(mama ... ven/yen) |
| Pleased to meet you | ඔබ දැනගන්න ලැබිම සතුටක් (oba dhanagana lakēma sathutak) |
| Good morning (Morning greeting) | සුභ උදෑසනක්(subha udhāsanak) |
| Good afternoon (Afternoon greeting) | සුභ දවාලක්(subha dhavalak) |
| Good evening (Evening greeting) | සුභ සැන්දෑවක්(subha sandhavak) |
| Good night | සුභ රාත්රියක්(subha rāhthriyak) |
| Goodbye (Parting phrases) | ගිහිල්ලා එන්නම්(gihillā ennam) - when leaving හරි, ගිහින් එන්න(hari, gihin enna) - reply to above මම යනවා(mama yanawā) = 'I'm going' හා(hā) - reply to above |
| Good luck! | සභ ගමන්!(sabha gaman) වාසනා වේවා!(vāsanā vēvvā!) mama obata suba pathami |
| Cheers! Good Health! (Toasts used when drinking) | වාසනාවන්!(vāsatāvan) ඡය වේවා! (jaya vevā!) |
| Have a nice day | සුභ දවසක්(subha davasak) |
| Bon appetit / Have a nice meal | විනොදෙන් කන්න(vinoden kanna) |
| Bon voyage / Have a good journey | සුභ ගමනක් වෙවා(subha gamanak vēvā) |
| Do you understand? | තේරෙනවා ද(tērenavā da?) |
| I understand | මත තේරෙනවා(mata tērenavā) |
| I don't understand | මට ඔබව තේරැමි ගන්න බැනැ (mata obava therum ganna baha) |
| Please speak more slowly | කරැණාකරල හෙමින් කියන්න (karunākarala hemin kiyanna) |
| Please say that again | මට ඔබව තේරැමි ගන්න බැනැ (mata obava therum ganna baha) |
| Please write it down | කරැණාකරල මට ඒක ලියලා දෙන්න පුළුවන්ද (karunākarala mata eka liyala dhenna puluvandha?) |
| Do you speak English? | ඔබ ඉංග්රිසි කථා කරනවාද (oba ingreesi kathaa karanavadha?) |
| Do you speakSinhala? | ඔබ සිංහළ කථා කරනවාද (oba sinhala kathā karanavadha?) |
| Yes, a little (reply to 'Do you speak ...?') | මට එය කියන්න පුළුවන් (maṭa eya kiyanna pūl̠ūvan) |
| How do you say ... inSinhala? | ... කියන්නේ කොහොමද? (... kiyanne kohomadha?) |
| Excuse me | සමාවත්ත(samāvena) අචසර (avasara) -to priests |
| How much is this? | කියද?(kiyeda?) කියද මෙක?(kiyeda meka?) |
| Sorry | මට සමාවෙන්න (mata samāvenna) කණගාටුයි (kan'agāṭuuyi) |
| Please | කරැණාකරල (karunakarala) |
| Thank you | ඉස්තුති (istuti) බොහොම ස්තුතියි (bohoma stutiyi) |
| Reply to thank you | එකත කමක් න (ehkata kamak na) |
| Where's the toilet? | වැසිකිළිය කොහෙද ථියෙන්නෙ (wasikiliya koheda thiyenne?) |
| This gentleman will pay for everything | මේ කරුණාවන්ත මහත්මයා හැමදේටම ගෙවයි (me karunawantha mahathmaya hamadetama gewai) |
| This lady will pay for everything | මේ කරුණාවන්ත කාන්තාව හැමදේටම ගෙවයි (me karunawantha kanthawa hamadetama gewai) |
| Would you like to dance with me? | ඔයා මාත් එක්ක පොඩ්ඩක් නටන්න කැමතිද? (oya math ekka poddak natanna kamathida?) |
| I love you | මම ඔයාට ආදරෙයි (mama oyāṭa ādareyi) |
| Get well soon | ඉක්මනින් සනීප වෙන්න (ikmaning sanēpa wenna) |
| I'm lost | මට පාර වැරදිලා(mata pāra waradilla) මම අතරමං වෙලා(mama ataramang wella) |
| Go away! | මෙතනින් යන (metanin yana!) |
| Leave me alone! | කරුනකරල මත සනසිල්ලය් ඉන්න දෙන්න (karunakarala mata sanasillay inna denna) |
| Help! | මත උදව් ඕන!(mata udaw ōna!) |
| Fire! | ගිනි ගන්නව!(gini gannawa!) |
| Stop! | නවතින්න! (navatinna!) |
| Call the police! | පොලිසිය කතා කරන්න (polisiya katā karanna!) |
| Christmas and New Year greetings | සුභ නත්තලක් (subha natthalak) සුබ නව වසරක් වේවා (suba nava vasarak) |
| Easter greetings | සුභ පාස්කුවක් (subha paskuwak) |
| Birthday greetings | සුභ උපන් දිනයක් (subha upan dinayak) සුභපැතුම් (sūbhapætūm) |
| One language is never enough | එක භාෂාවක් දනගෙන කවදාවන් මදි (eka bhāṣawak danagena kawadāwan madi) |
| My hovercraft is full of eels Why this phrase? | මාගේ වායු පා යානයේ ආඳන් පිරී ඇත (māgē vāyū pā yātayē āňdat pirī æta) - frm මගේ වායු පා යානෙ ආඳො පරීලා (magē vāyū pā yāte āňdā parīlā) - inf |
